Amortyzacja części a wycena szkody

Amortyzacja wartości części przyznanych do naprawy pojazdu po wypadku to temat, na bazie którego ubezpieczyciele od wielu lat potrafili zaoszczędzić ogromne sumy przy kalkulacji wartości odszkodowania. Z grubsza rzecz biorąc – amortyzacja to nic innego niż zużycie eksploatacyjne części zamiennej. Czasem nazywane jest to urealnieniem wartości części zamiennej. W niektórych przypadkach ma rację bytu – np. w sytuacji uszkodzenia opony podczas wypadku wyliczane jest zużycie opony i stosownie do jego zużycia – wypłata odszkodowania obniżona jest o realne pomniejszenie wartości opony zużytej np. w 80%. Podobnie sytuacja wygląda z typowymi częściami eksploatacyjnymi, takimi jak hamulce, wahacze, czy elementy układu napędowego. Ale „z rozpędu” nagminnie amortyzację stosowano także przy częściach nadwozia. Co to oznacza? Otóż zamiast otrzymać odszkodowanie w wysokości 1000 PLN za uszkodzony błotnik (który przed kolizją był absolutnie nieskazitelnym elementem), ubezpieczyciel stosował 60% amortyzację dla tej części i proponował wypłatę 400 PLN – tłumacząc to zużyciem eksploatacyjnym błotnika – jako odnośnik biorąc wiek pojazdu (dzisiaj taki stopień amortyzacji stosuje np. PZU dla pojazdów starszych niż 8-letnie, przy wycenie szkód likwidowanych z tytułu Auto Casco). Oczywiście jest to ewidentne naciąganie rzeczywistości – nikt bowiem nie jest w stanie dokładnego określić stopnia zużycia błotnika, zderzaka, szyb, czy też reflektorów bazując tylko i wyłącznie na wieku pojazdu, a nie na realnym stanie ocenianej części.

Argumentując tego rodzaju praktykę, zakłady wskazywały, że zastosowanie nowych części do naprawy pojazdu w sytuacji, kiedy pojazd nie jest pojazdem nowym, spowodowałoby wzbogacenie się poszkodowanego. Praktyka wskazuje zaś na zupełnie inne zjawisko – samochód powypadkowy, naprawiony zgodnie z technologią producenta w oparciu o części oryginalne – jest rynkowo wyceniany niżej, niż takie samo auto, które nigdy nie uległo wypadkowi. Co więcej – współczynniki określające stopień amortyzacji przyjmowane są przez ubezpieczycieli na bliżej nieokreślonych warunkach – nie ma żadnych odgórnych wytycznych dotyczących sposobu wyliczenia stopnia amortyzacji np. elementu blacharskiego, do których stosować powini stosować się ubezpieczyciele.

Rzecznik Ubezpieczonych odniosł się do tego zagadnienia i jest ono szeroko opisane pod TYM LINKIEM. W dużym skrócie – w sytuacji, kiedy do naprawy pojazdu wymagane jest użycie nowych części – to poniesione na nie wydatki wchodzą w skład kosztów naprawy, które to koszty zakład ubezpieczeń jest zobowiązany zwrócić poszkodowanemu. Sugestie, iż na rynku części zamiennych istnieją tanie części pochodzące z demontażu i bazując na nic można ograniczyć koszt naprawy, nie mają żadnej podstawy prawnej. Jedynym powodem, dla którego można obniżyć wypłatę odszkodowania z tytułu zużycia części jest sytuacja, gdy po montażu części nowej samochód po naprawie będzie miał wyższą wartość, niż przed naprawą. Taka sytuacja może mieć miejsce np. w przypadku uszkodzenia lakierniczego zderzaka, który przed uszkodzeniem miał widoczne pęknięcia, więc i tak kwalifikował się do naprawy. Z oczywistego względu zamontowanie nowego zderzaka wraz z jego lakierowaniem podniesie wartość pojazdu.

Na koniec ważna uwaga – powyższy wywód dotyczy wyłącznie szkód likwidowanych z OC sprawcy. Sposób likwidacji tego typu szkód (wypłata zadośćuczynienia poszkodowanemu) regulowany jest przez Ustawę O Ubezpieczeniach Obowiązkowych oraz Kodeks Cywilny – i wszelkiego rodzaju próby zaniżenia wypłaty odszkodowania naruszające zapisy w w/w dokumentach są podstawą do skierowania sprawy na drogę sądową.

W przypadku likwidacji szkody z tytułu Auto Casco – ubezpieczonego obowiązują zapisy zawarte w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia AC, odrębnych dla każdego ubezpieczyciela. Jest to składowa umowy dwustronnej, w której ubezpieczyciel określa swoje prawa i obowiązki i w każdym z takich dokumentów określa się współczynnik amortyzacji części w zależności od wieku pojazdu. Dlatego warto dokładnie przeanalizować zapisy w umowach Auto Casco, aby uniknąć przykrych niespodzianek przy wypłacie odszkodowania. Dla przykładu podajemy współczynniki amortyzacji części zamiennych w oparciu o OWU AC ubezpieczyciela AXA:

1) powyżej 3 do 4 lat włącznie – 30 %,

2) powyżej 4 do 5 lat włącznie – 40 %,

3) powyżej 5 do 6 lat włącznie – 50 %,

4) powyżej 6 lat – 60 %

Tak więc o ile przy samochodzie 2-letnim możemy się spodziewać kalkulacji bazującej na 100% wartości części nowych, to jeśli samochód jest 7-letni – otrzymamy od ubezpieczyciela zaledwie 40% kwoty niezbędnej na zakup części fabrycznie nowych.

W większości przypadków za odpowiednią dopłatą przy zawieraniu polisy Auto Casco można „wykupić” niestosowanie współczynników amortyzacyjnych przez ubezpieczyciela. I tutaj znowu mała uwaga, ale bardzo istotna – takie wyliczenie odszkodowania (bez współczynnika amortyzacji) jest stosowane tylko przy naprawie pojazdu udokumentowanej fakturą (czyli np. w serwisie naprawczym). W przypadku, gdy poszkodowany będzie chciał wziąć gotówkę i we własnym zakresie dokonywać naprawy – bez udokumentowania jej – ubezpieczyciele zastrzegają sobie możliwość wypłaty odszkodowania bez uwzględniania wykupionych dodatkowych opcji.